گنو
گنو یا لینوکس
۰۹ مرداد ۱۳۹۶
این که نام سیستم‌عاملی که ما در قالب توزیع‌هایی مانند اوبونتو استفاده می‌کنیم چیست، در سال‌های اخیر، اختلاف نظرهای بسیاری را برانگیخته است. در این جستار تلاش می‌کنیم تا با بررسی علمی و به دور از هیجان‌های رایج در این زمینه، به نتیجهٔ درست برسیم.
کپی‌لفت: آرمانگرایی عملگرایانه
۲۵ دی ۱۳۹۴
برای درک اهمّیت کپی‌لفت، خوب است پیش از بیان تعریف آن، به مرور سرنوشت یک پروژهٔ نرم‌افزار آزاد بپردازیم. BSD یک سیستم‌عامل مبتنی بر یونیکس بود که نخستین بار در سال ۱۹۹۱ توسّط دانشگاه برکلی کالیفورنیا به صورت آزاد منتشر شد. پروانهٔ انتشار این سیستم‌عامل به گونه‌ای بود که هرگونه استفاده از کد مبدأ این سیستم‌عامل را مجاز می‌دانست. این امر موجب شد در سال ۱۹۹۴، مایکروسافت از کدهای این پروژه برای پیاده‌سازی پشتهٔ TCP/IP ویندوز استفاده کند و تغییرات آن را به صورت انحصاری برای خود نگه دارد. یک بار دیگر در سال ۲۰۰۱ نیز، شرکت اپل این سیستم‌عامل را برداشته و پس از تغییر در کدهای آن، آن را تبدیل به یک محصول انحصاری کرده و با نام OS X (بخوانید او.اِس تِن) منتشر کند. پیشرفت این سیستم‌عامل که یک کپی تقریباً برابر از BSD بود و به مرور امکانات بیش‌تری به صورت انحصاری بدان افزوده می‌شد، موجب رونق گرفتن محصول انحصاری جدید و فراموشی تدریجی BSD شد. در نتیجه، تلاش‌هایی که افراد بسیاری به منظور توسعهٔ آزادی نرم‌افزار انجام داده بودند و از وقت و توان خود برای این کار مایه گذاشته بودند، تبدیل به محصولی انحصاری شد که به جای پیشبرد آرمان‌های آنان، دقیقاً بر خلاف خواسته‌های توسعه‌دهندگانش عمل کرد.
گنو هرد، فراتر از لینوکس
۲۴ دی ۱۳۹۳
در نیمهٔ نخست دههٔ ۹۰ میلادی، پس از آن که لینوس توروالدز کرنل خود را با نام لینوکس به صورت آزاد منتشر کرد، اعضای پروژهٔ گنو که در طول ده سال گذشته در تلاش برای به وجود آوردن یک سیستم‌عامل آزاد بودند بر سر یک دوراهی تاریخی قرار گرفتند؛ ادامهٔ تلاش‌ها برای توسعهٔ میکروکرنل خود و سرویس‌دهنده‌های مربوط به آن تحت عنوان پروژهٔ هرد (HURD) یا استفاده از کرنل یک‌پارچهٔ جدیدی که هم به همان اندازه آزاد بود و هم در آن زمان تقریباً قابل استفاده بود. در نهایت و پس از کشمکش‌های بسیار، تصمیم بر این شد که پروژهٔ هرد متوقّف شده و تلاش‌ها بر روی توسعهٔ لینوکس به صورتی که با سیستم‌عامل گنو سازگار باشد متمرکز شود. این‌گونه بود که سیستم‌عامل جدیدی به نام گنو/لینوکس متولّد شد. ولی تفاوت این دو در چه بود؟